Το κεφαλομάντηλο που φορούν οι Κρητικοί και τα κρόσσια δεν είναι για ομορφιά. Έχουν Ιερό Συμβολισμό πού συνδέεται με τους τελευταίους υπερασπιστές της Βασιλεύουσας που ήταν Κρήτες.

Όταν κινδύνευε η Πόλη ο Παλαιολόγος έστειλε κήρυκες στις επαρχίες και ζήτησε εθελοντές να πολεμήσουν. Από όλη την επικράτεια μόνο οι Κρητικοί έστειλαν 5 καράβια με αρχηγό τον Μανούσο Καλλικράτη από τον Καλλικράτη Σφακίων. Εθελοντές προσφέρθηκαν πολλοί αλλά δεν είχαν χρόνο να βρεθούν πλοία για όλους. Αν είχαν χρόνο και αντί 5 έστελναν 20 πλοία, στη ναυμαχία πού ακολούθησε θα έσπαζε ο ναυτικός αποκλεισμός με απρόβλεπτες εξελίξεις… Έτσι ξεκίνησαν, όσοι χώρεσαν, στα 5 πλοία με Καπετάνιους ο νεότερος 75 ετών! Η ηλικία δεν ήταν εμπόδιο στην θυσία.

Αυτοί οι ανίκητοι απ’ τον χρόνο Ομηρικοί Ημίθεοι Ήρωες πολεμούσαν σώμα με σώμα και μόνο με την δύναμη πίστης και ψυχής. Και ΝΙΚΟΎΣΑΝ ! Διέσχισαν το Αιγαίο αλλά περικυκλώθηκαν από τον Τουρκικό στόλο έξω από την Πόλη. Ο ναύαρχος ζήτησε παράδοση. Αντί απαντήσεως δύο τοξότες Σφακιανοί (φημισμένοι ήδη από τα χρόνια τού Ομήρου και του Μ. Αλεξάνδρου) σκότωσαν ο ένας τον διερμηνέα και ο άλλος κάρφωσε το βέλος στο μάτι του Ναυάρχου. ΈΓΙΝΕ ΚΌΛΑΣΗ … Ό ναύαρχος τρελαμένος από τους πόνους ούρλιαζε τούς “θέλω ζωντανούς”.
Η μάχη κράτησε όλη μέρα. Οι Τούρκοι λύσσαξαν. Ολόκληρος στόλος, πάνω από 80 πλοία, να ρεζιλευτούν από 5 Καπετάνιους άπιστους και ασπρομάλληδες?

Τα μεσάνυχτα εκμεταλλευόμενοι το σκοτάδι βάζοντας μπροστά ένα Τουρκικό, πλοίο που κατέλαβαν με ρεσάλτο, έσπασαν το μπλόκο και μπήκαν στην Πόλη. Εκτός το μάτι έχασε και το κεφάλι του ο Ναύαρχος! Το ηθικό των πολιορκημένων κορυφώθηκε. Ο Άγιος Αυτοκράτορας δακρυσμένος τους εμπιστεύθηκε τον σημαντικότερο Πύργο. Όταν τελικά η Βασιλεύουσα έπεσε τούς ζήτησαν να παραδοθούν. Αυτοί απάντησαν : Θα πολεμούσαν μέχρι να σκοτωθούν!

Ο Πορθητής προς παραδειγματισμό τους τίμησε! ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΌΘΗΚΑΝ! Αποχώρησαν συντεταγμένοι με προστασία εν μέσω χαλασμού. Με τα όπλα, τούς τραυματίες και το καράβι τους! Αυτοί ήταν οι τελευταίοι υπερασπιστές της ΠΌΛΗΣ. Οι μόνοι πού γλίτωσαν.

Άφησαν στη Μονή Βατοπεδίου τους τραυματίες να τούς φροντίσουν. (Ο τραυματίας “Γραμματικός” έγινε μοναχός και έγραψε – φυλάγεται στην Μονή – το χρονικό ” Οι Τελευταίοι Υπερασπιστές της Πόλης “. Έτσι διασώθηκε αυτή η Ιστορική Μαρτυρία).

Όταν επέστρεψαν διαδόθηκε ο Θρήνος. Οι Κρητικοί σ’ ένδειξη πένθους φόρεσαν για πάντα μαύρο μαντήλι με τα κρόσσια να συμβολίζουν ως σήμερα τα δάκρυα για την ΆΛΩΣΗ…